Detail Vondst

Detail Vondst

 Afbeelding downloaden? Neem contact op met Raakvlak.
Voorwerp: nokversiering
Materiaalgroep: keramiek
Materiaal: rood aardewerk
Datering: 1225/1300
Site: Brugge Losse Vondst
Productieplaats: Vlaanderen, Brugge
Inventarisnummer: BR/L.V./35
Periode: late middeleeuwen
Afmetingen: hoogte 11cm
breedte 16cm
dikte 6,5cm
Info:

Een fragment van een nokversiering in de vorm van een pelikaankopje. Het heeft waarschijnlijk deel uitgemaakt van een beeld dat de gevel of het dak van een woning versierde. Gelijkaardige vondsten in de vorm van een duif, een ruiterstatuette of pinakels zijn gekend uit het pottenbakkersafval opgegraven aan de Potterierei in Brugge. Het pelikaankopje betreft een losse vondst uit het depot waarvan helaas geen gegevens bekend zijn over de vindplaats of de ouderdom.  Toch mogen we op basis van de samenstelling van de klei en vergelijkbare vondsten ervan uitgaan dat ook dit beeldje werd vervaardigd door deze Brugse pottenbakkers tijdens de 13de eeuw.

De pelikaan werd vooral gekend omwille van zijn volkse en religieuze symboliek, waarbij het dier symbool stond voor Christus. Men geloofde in de middeleeuwen dat de pelikaan zichzelf het bloed uit de borst pikte om haar jongen te voeden, een daad van zelfopoffering, net zoals Christus deed voor de hele wereld. Maar dit betreft eigenlijk een misinterpretatie van het natuurlijke gedrag van de pelikaan. De vogel neemt een in elkaar gekrompen houding aan om de door haar of hem gevangen vis uit te braken op het nest en zo de jongen te voorzien van hapklare brokken. De link met Brugge is natuurlijk vlug gemaakt. Eén van de gekendste relikwieën van België betreft het Heilig Bloed dat bewaard wordt in de Basiliek van het Heilig Bloed te Brugge en jaarlijks op Onze-Lieve-Heer-Hemelvaart tijdens de Heilig-Bloedprocessie door de stad trekt. Het pelikaankopje moet één van de vroegste verwijzingen zijn naar de aanwezigheid van het Heilig Bloed in Brugge. Welk dak het beeld mag gekroond hebben is helaas niet te achterhalen, maar het gebouw zal vermoedelijk wel ‘Pelikaan’ in de naam hebben gehad.

 

 

Publicatie: HUYGHE Jan 2019: Een vreemde vogel op het dak. in: Musea Brugge Magazine, jaargang 39, dec. 2019, 28-29.

Locatie op kaart